Testis Kanserinde Evrelendirme

Testis kanseri teşhisi konulduktan sonra, “Kanser dokusu testisin içinde mi sınırlı? Testis etraf dokularına sirayet var mı? Vücudun başka bölgelerine yayılım var mı?” araştırılmalıdır.
Bu nedenle yapılacak tüm işlemlere hastalığın evrelemesi denilmektedir. Evreleme sonrasında elde edilecek hastalığın klinik evresi bu aşamadan sonra ne tür bir tedavinin önerilmesi gerektiğini sağlayacaktır. Aşağıdaki testler evrelemede kullanılabilen testlerdir.

• Akciğer grafisi: X-ışınlarıyla çekilen bu filimde göğüs kafesi içinde yer alan akciğerde hastalık yayılımı var mı, yok mu konusunda yardımcı olacaktır.
  
  
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): İnsan vücudunda istenilen bölgede belirli aralıklarla görüntü kesitleri alarak organların durumunu değerlendirir. Özellikle bu yöntem akciğer grafisinde şüpheli bir yayılım düşünülüyorsa akciğer BT ve “karın içindeki lenf bezlerinde yayılım var mı?” bunu araştırmak için tüm batın BT olarak değerlendirilir.
  
  
• Lenfanjiografi: Testis kanserleri en sık lenf bezlerine yayılım gösterebildiğinden, lenf bezlerinin görüntülenmesi hastalık varlığı açısından değerlendirilmesi önemlidir. Lenfanjiografi, bacaktaki lenf damarından iğne ile boyalı madde verildikten sonra, bu boyalı maddenin gittiği lenf damarları ve lenf bezlerinin X-ışınları ile bu boyalı maddenin akımındaki blokajların görüntülenmesi temeline dayanır. Ancak zamanımızda, BT ile elde edilen veriler yeterlidir, lenfanjiografi çok nadiren uygulanır.
  
  
• Abdominal lenf nodüllerinin çıkartılması: Testislerin lenf akımının aktığı lenf bezleri batında ana toplar (Vena cava inferior) ve atar (Aorta) damarlarının etrafında yer almaktadır. Bu nedenle testis kanserinde ilk yayılım bu ana atar ve ya toplar damar etrafındaki lenf bezlerine olmaktadır. Yukarıda belirtildiği gibi buraya yayılım konusunda BT yapılmakla beraber, bu lenf nodüllerinin çıkartılarak, patolojik olarak hastalık (kanser) var olup olmadığını anlamak da, ayrı bir yöntemdir. Özellikle laparoskopik cerrahi yöntem ile bu lenf bezleri rahatlıkla alınabilir ve en doğru sonuç olarak patolojik değerlendirme ile hastaya burada kanser yayılımı olup olmadığı söylenebilir. Ayrıca, seminom dışı tümörlerde, bu lenf bezlerinin çıkartılması, hastalığın yayılmasına da engel olabilir. Seminoma tipi testis kanserlerinde ise lenf bezlerindeki kanser hücrelerinin tedavisinde radyoterapi ile tedavi edilmektedir.
  
  
• Radikal inguinal orşiektomi ve biopsi: Bu, kanser düşünülen testisin tümüyle uzaklaştırıldığı cerrahi işlemde kasıktan cerrahi kesi yapılarak testis dokusundan alınan örneklerin, dondurma kesit yöntemiyle, ameliyathanede patoloji tarafından anında incelenmesidir. Kanser hücresi varsa testis tamamen uzaklaştırılır. Bu işleme radikal inguinal orşiektomi denir. Testise, kanser şüphesiyle, yapılacak cerrahi işlemin kesinlikle testis torbasına yapılan bir cerrahi kesi ile uygulanmaması gerekir. Zira, eğer testiste kanser varsa bu kesi kanserin evre atlamasına neden olabilir.
  
  
• Serum tümör marker değerleri: Tümör ya da tümörün olduğu doku tarafından kana karışan bu maddelerin kandaki düzeyine bakılır. Bu markerler (kanser spesifik maddeler) tümörün tipi konusunda bize bilgi vereceği gibi, markerlerin yüksekliğinin derecesi de, tümörün evrelemesinde ve risk faktörleri arasında değerlendirilecektir.
  1. Alfa fetoprotein (AFP)
  2. Beta-human chorionic gonadotropin (beta-HCG)
  3. Laktat dehidrojenaz (LDH)

Ameliyat (radikal inguinal orşiektomi) öncesinde olduğu gibi, ameliyat sonrasında da sözü edilen tümör markerlerinin kandaki seviyeleri değerlendirilmelidir. Bu markerlerin normal sınırlara düşmemesi vücutta başka odaklarda kanser olma olasılığı anlamını taşır. Ayrıca uygulanan tedavilerin takibinde, nüskün değerlendirilmesinde hep bu markerlerin seviyesi kontrol edilecektir.

Testis kanserinde sırasıyla 3 evre kullanılmaktadır.

Evre 0
Evre 0’da, kanserli anormal hücreler sadece sperm hücrelerinin geliştiği ve bulunduğu ince kanalcıkların içinde yer alır. Bu hücreler normal dokulara sirayet etmemiştir. Bazen bu duruma “prekanseröz durum” da denilebilmektedir. Ayrıca Evre 0 testis tümörü “Karsinoma İn Situ” olarak da tanımlanmaktadır. Tüm tümör markerleri normaldir.

Evre I
Evre I, Evre IA, Evre IB ve Evre IS olmak üzere 3 alt grupta sınıflanır. Bu sınıflama, yukarıda sözü edildiği gibi radikal inguinal orşiektomi ameliyatıyla kanserli testis tamamen uzaklaştırıldıktan sonra yapılır.

• Evre IA, kanser testis ya da testisle beraber epididim içindedir. Bir ihtimal testisi saran içteki membrana sirayet etmiş olabilir. Serumdaki tümör markerleri normaldir.
• Evre IB, kanser testis ve epididim içinde sınırlıdır.
  1. Ancak testis içinde kan ve kenf damarlarına sirayet etmiştir (vasküler ve/veya lenfatik invazyon pozitif).
     ya da
  2. Testisi saran dış zara (tunika albuginea, Şekil-2) sirayet etmiştir.
  3. Bir ya da daha fazla tümör markeri orta derecede ya da oldukça yüksek miktarda yüksek kalmaktadır.
• Evre IS, Kanser testisin herhangi bir yerinde olabilir (sadece testis içinde, spermatik kordonda, trstis torbasının duvarında).
  1. Tüm tümör markerleri hafif yüksektir
  2. Bir ya da daha fazla tümör markeri orta derecede ya da oldukça yüksek miktarda yüksek kalmaktadır.

Evre II
Evre II, kendi içinde Evre IIA, Evre IIB ve Evre IIC olarak üç alt gruba ayrılır. Bu sınıflama, yukarıda sözü edildiği gibi radikal inguinal orşiektomi ameliyatıyla kanserli testis tamamen uzaklaştırıldıktan sonra yapılır.

• Evre IIA, kanser
  1. iTestisin içindeki seviyesi farklı olabilir (içinde sınırlı olabilir, epididime, spermatik kordona, testis torbasına sirayet etmiş durumda olabilir).
  2. Karın içndeki lenf nodlarına yayılım vardır. Burada 2 cm. boyutunu aşmayan 5 ya da daha az lenf adenopati (patolojik boyuttan lenf nodülü) vardır. Tüm tümör markerleri normal ya da hafif yüksek seviyededir.
• Evre IIB
  1. Testisin içindeki seviyesi farklı olabilir (içinde sınırlı olabilir, epididime, spermatik kordona, testis torbasına sirayet etmiş durumda olabilir).
  2. Karın içndeki lenf nodlarına yayılım vardır. Burada 2 cm boyutunu aşmış ancak 5 cm. boyutunu aşmayan 5 ya da daha az lenf adenopati (patolojik boyuttan lenf nodülü) vardır. Tüm tümör markerleri normal ya da hafif yüksek seviyededir.
• Evre IIC,
  1. Testisin içindeki seviyesi farklı olabilir (içinde sınırlı olabilir, epididime, spermatik kordona, testis torbasına sirayet etmiş durumda olabilir).
  2. Karın içndeki lenf nodlarına yayılım vardır. Burada 5 cm boyutunu aşmıştır. Tüm tümör markerleri normal ya da hafif yüksek seviyededir.

Evre III
Evre III’de kendi içinde Evre IIIA, Evre IIIB ve Evre IIIC olarak üç alt grupta evrelenir.

• Evre IIIA’da, kanser
  1. Testisin içindeki seviyesi farklı olabilir (içinde sınırlı olabilir, epididime, spermatik kordona, testis torbasına sirayet etmiş durumda olabilir).
  2. Kanser, karın içinde bir yada daha fazla lenf nodülüne sirayet etmiş olabilir
  3. Lenf bezlerinin ötesine ya da akciğere kanser yayılımı vardır. Tüm tümör markerleri normal ya da hafif yüksek seviyededir.
• Evre IIIB’de kanser
  1. Testisin içindeki seviyesi farklı olabilir (içinde sınırlı olabilir, epididime, spermatik kordona, testis torbasına sirayet etmiş durumda olabilir).
  2. Lenf bezlerinde ya da bezlerinin ötesine ya da akciğere kanser yayılımı vardır. Tüm tümör markerleri normal ya da yüksek seviyededir.
• Evre IIIC’de kanser
  1. Testisin içindeki seviyesi farklı olabilir (içinde sınırlı olabilir, epididime, spermatik kordona, testis torbasına sirayet etmiş durumda olabilir).
  2. Lenf bezlerinde ya da bezlerinin ötesine ya da akciğere kanser yayılımı vardır. Tüm tümör markerleri genelde çok yüksek seviyededir.