Böbrek Taşı tedavisi Öncesinde En İyi Değerlendirme: Damarda İlaçsız Bilgisayarlı Tomografidir (Üriner Sistem BT)

Şiddetli böbrek ağrısı ile acil servise gelmiş ya da doktora başvurmuş bir hastada (gebelik ihtimali yoksa) tam idrar tahlili ve başka hiçbir radyolojik değerlendirme yapmadan ilaçsız (damardan kontrast madde vermeden) üriner sistem bilgisayarlı tomografi (Üriner Sistem BT) ile değerlendirilmesi günümüzdeki en hızlı, en doğru teşhisi sağlamaktadır.

Zira bu şekilde kolik renal dediğimiz şiddetli böbrek taşı ağrısı ile başvuran hastada , böbrekteki taş idrar kanalına düşmüş durumda olabilir ve genellikle çekilen ultra
sonografi ile barsaklardaki gazlar nedeniyle idrar kanalındaki taş görülemez. Sadece kanaldaki taşın tıkamasına bağlı böbrekteki şişme görülebilir.
Bu da dolaylı bir fikir verir kesin teşhis konusunda bir yarar sağlamaz.

Üriner sistem BT ile sadece böbrek içindeki değil, idrar kanalı (yani üreterdeki) taşlarda rahatlıkla teşhis edilebilir (Resim-1)

Ayrıca böbrek içindeki taşların sayısı ve boyutları kadar hangi taş hangi havuzcuk içinde tek tek yerleri tespit edilebilir. Zira bu yerleri, sayısı ve boyutları endoskopik cerrahi tedavisindeki taşsız kalma başarı oranının etkileyen bilgilerdir.

Resim-2: Her iki böbrek alt havuzcuğundaki taşların yapısı ve boyutları (mavi oklar), bize bu taşlara yönelik yapılacak fleksibl endoskopik lazer cerrahi tedavisindeki taşsız kalma oranının öngörmemizi ve hasta ile paylaşmamızı sağlar.

Sadece büyük taşlar değil milimetrik taşlar bile üriner sistem BT ile rahatlıkla tespit edilebilir ve takip edilebilir. Özellikle çekilen BT kesit aralığı 1 ya da 2 mm olarak alınırsa bu boyuttaki taşlar bile rahatlıkla görülür.

Fleksibl üendoskopik lazer litotripsi (taş kırma) kadar dışarıdan ses dalgaları ile taş kırma (ESWL) başarısını öngörebildiğimiz verileri bize verir.

Üreterdeki taşın etrafındaki üreter duvarındaki ödem ve şişkinlik
Taşın üzerindeki böbrekteki şişme derecesi (hidronefroz derecesi)
Taşın yoğunluğu ve sertliği

Örneğin Resim-3’de sol üreter kanalı içine düşmüş oldukça yoğun yani sert taşın düzensiz boyutu ve üreter kanalına yaptığı ödem görülebiliyor.

Böbrek içindeki taşların yoğunluğu, sertliği ve hangi kalikste olduğu kadar, böbrek parankim dokusuna gömülü olup olmadığı konusunda da önemli bilgiler verir.

ESWL mi? Endoskopik Lazer mi?

* Üreter taşı etrafında yoğun üreter duvar ödemi varsa
-bu BT de “rim sign” olarak görülürse-
* Taşın boyutu büyükse
* İleri hidronefroz (böbrekte genişleme) varsa
* Akut pyelonefrit (böbrek iltihabı) varsa
* Üreterde birden fazla taş varsa
* Üreter taşı yanında böbrek içinde de taş varsa
* BT de taşın yoğunluğu sert ise

ilk planda fleksibl üreteroskopi ile lazer litotripsi ilk adımda önerilmesi gerekir.

Eğer taş tek, böbrekte ileri genişleme yapmıyor ve beraberinde enfeksiyon yoksa, ESWL bir alternatif olarak düşünülebilir.