- Perkütan Nefrolitotripsi (PNL)
-Ciltten ufak bir delikten yerleştirilen 1 cm çapındaki bir boru ile böbrek içine girilerek taşın çıkartılması- - Fleksibl Üreterorenoskopi (RİRC)
-İdrar kanalı içinden girilerek, idrar kanalına yerleştirilen kıvrılabilen endoskopik cihazı ile böbrek içine girilerek taşın lazer ile kırılması- - Rijid Üreteroskopi (URS)
-İdrar kanalı içinden girilerek, idrar kanalına yerleştirilen sert endoskopik cihazı ile idrar kanlındaki taşın lazer ya da havabasıncı ile kırılması-
PNL öncesinde neler gereklidir?
PNL ameliyatının gerekliliğine karar verilmesi için kullanılan en iyi değerlendirme yöntemi İVP denilen damardan radyo-opak ilaç verilerek çekilen böbrek ve idrar yollarının filmidir. Özellikle önceden karın içi organlarda barsak ameliyatı geçirmiş, ya da açık böbrek taş ameliyatı geçirmiş ve yara yerinde fıtık olmuş hastaların yanında radyo-opak ilaca allerjisi ya da böbrek fonksiyonları yetersiz olan hastalarda böbrek ultrasonografisi ya da tercihen opaksız idrar yolları bilgisayarlı tomografisi (kontrastsız spiral bilgisayarlı tomografi) ile değerlendirme gerekli olabilir.
PNL (Perkütan Taş Ameliyatı) ya da ESWL (Taşkırma) hakkında doktorunuzla ya da bu konuda tecrübe sahibi bir hekimle mutlaka görüşmenizi ve tedavi olanakları hakkında birlikte karar vermenizi öneririm.
PNL tedavisi planlanmış hastada ameliyat dönemine hazırlık için (özellikle genel anestezi-narkoz-) gerekli olanlar:
- Anestezist doktor tarafından hastanın muayenesi
- EKG (Elektrokardiogram)
- Tam kan sayımı
- Kanama /Pıhtılaşma zamanı, pT ve pTT
- Serum açlık kan şekeri, kreatinin, BUN, elektrolitler (Na, K, Cl) ve karaciğer fonksiyon testleri (ALT, AST, GGT) analizi
- İdrar tahlili ve idrar kültürü
Özellikle ameliyattan en az 10 gün öncesinde hastanın kullandığı “kanı sulandıran” olarak da isimlendirilen (antiagregan ya da antitrombolitik) ilaçları mutlaka kesmesi gereklidir (Örnek: Aspirin, Coraspin, Plavix, Kumadin….vb.). Ameliyat sırasında istenmeyen kanamaları önlemek için bunun hatırlanması çok önemlidir.
Ameliyat öncesinde elinizde hazır olmasını istediğim tetkiklerin listesi:
Lütfen ameliyat öncesi bu tetkiklerinizin tamamlanmış olduğunu kontrol ediniz.
Laboratuar tahlilleri Tam kan sayımı Açlık kan şekeri, HbA1c Kreatinin, BUN pT, pTT Elektrolidler (Sodyum,Potasyum, Klorür) ALT, AST, GGT Tam idrar tahlili İdrar kültürü antibiogram |
Diğer tetkikler PA Akciğer Grafisi Elektrokardiogram (EKG) |
PNL ile endoskopik böbrek taş tedavisi oldukça güvenilir bir tedavi yöntemidir. Ancak herhangi bir cerrahi girişimde olduğu gibi bunda da bazı riskler ve komplikasyon ihtimalleri söz konusu olabilir.
Bu risklerden birisi, böbrek taşının bulunduğu böbrek içindeki idrar toplama sistemine (kaliks ya da pelvis diyoruz) endoskopik aleti yerleştirilememesi yani taşın olduğu sisteme ulaşılamaması olabilir. Bu durumda cerrah, alternatif cerrahi tedavi seçeneklerini hastada uygulamak zorunda kalabilir.
Böbrek taşını temizlemek için açılan delikten, idrarı toplamak amacıyla, ameliyat sonrası geçici süre (1-2 gün) bir tüp (nefrostomi) yerleştirilse bile böbrek etrafına idrar sızabilir ve böbrek etrafında toplanabilir. Bu idrar aşırı birikirse, bunu drene etmek için, lokal anestezi altında, bir drenaj borusu yerleştirmek gerekebilir.
Böbrekte açılan delik yerinden, çok nadir de olsa, hafif kanamaların dışında anlamlı ve ciddi kanama olabilir. Bu nadir görülen durumda kanama yerine radyolojik olarak kanı durdurucu bir işlem olan embolizasyon uygulanır. Ancak bunun da yetersiz kaldığı nadir durumlarda kanama yerinin kontrolü için cerrahi müdahale gerekebilir.
Böbrek ve etraf dokusunda, özellikle infeksiyon taşlarına sahip hastalarda, infeksiyon oluşabilir. Ancak nadir görülen bu durum genellikle ameliyat öncesi ve sonrası yapılan antibiotik tedavisi ile kontrol altına alınmış olmaktadır.
Fleksibl Üreterorenoskopi ( RİRC ) öncesinde neler gereklidir?
Üreterorenoskopi ameliyatının gerekliliğine karar verilmesi için kullanılan en iyi değerlendirme yöntemi İVP ya da son yıllarda daha sık tercih edilen opaksız idrar yolları bilgisayarlı tomografisi (kontrastsız spiral bilgisayarlı tomografi)’dir.
Fleksibl Üreterorenoskopi hakkında doktorunuzla ya da bu konuda tecrübe sahibi bir hekimle mutlaka görüşmenizi ve tedavi olanakları hakkında birlikte karar vermenizi öneririm.
Fleksibl Üreterorenoskopi tedavisi planlanmış hastada ameliyat dönemine hazırlık için (özellikle genel anestezi-narkoz-) gerekli olanlar:
- Anestezist doktor tarafından hastanın muayenesi
- EKG (Elektrokardiogram)
- Tam kan sayımı
- Kanama /Pıhtılaşma zamanı, pT ve pTT
- Serum açlık kan şekeri, kreatinin, BUN, elektrolitler (Na, K, Cl) ve karaciğer fonksiyon testleri (ALT, AST, GGT) analizi
- İdrar tahlili ve idrar kültürü
Özellikle ameliyattan en az 5 (beş) gün öncesinde hastanın kullandığı “kanı sulandıran” olarak da isimlendirilen (antiagregan ya da antitrombolitik) ilaçları mutlaka kesmesi gereklidir (Örnek: Aspirin, Coraspin, Plavix, Kumadin….vb.). Ameliyat sırasında istenmeyen kanamaları önlemek için bunun hatırlanması çok önemlidir.
Ameliyat öncesinde elinizde hazır olmasını istediğim tetkiklerin listesi:
Lütfen ameliyat öncesi bu tetkiklerinizin tamamlanmış olduğunu kontrol ediniz.
Laboratuar tahlilleri Tam kan sayımı Açlık kan şekeri, HbA1c Kreatinin, BUN pT, pTT Elektrolidler (Sodyum,Potasyum, Klorür) ALT, AST, GGT Tam idrar tahlili İdrar kültürü antibiogram |
Diğer tetkikler PA Akciğer Grafisi Elektrokardiogram (EKG) |
Fleksibl Üreterorenoskopi sırasında ya da sonrasında karşılaşılabilecek riskler ya da komplikasyonlar nelerdir?
Fleksibl Üreterorenoskopi endoskopik böbrek taş tedavisi günümüzde belki de en çok güvenilir tedavi yöntemidir. Çok ince ve narin bir cihazla çalışıldığı için cerrahın konu hakkındaki deneyimi ve endoskopik, röntgen ve lazer cihazlarına olan dengeli hakimiyeti çok önemlidir. Ancak herhangi bir cerrahi girişimde olduğu gibi bunda da bazı riskler ve komplikasyon ihtimalleri söz konusu olabilir.
Bu risklerden birisi, üreter ya da böbrek taşının bulunduğu böbrek içindeki idrar toplama sistemine (kaliks ya da pelvis diyoruz) endoskopik alet ile ulaşılamaması olabilir. Bu durumda cerrah, üreterdeki taşın tıkayıcı özelliğini bertaraf etmek ve böbrek oluşa idrarı drene etmesi ve mesaneye taşıması için idrar sistemine iki tarafı kıvrık olan ve bizim çift taraflı J (double-J) stent dediğimiz bir borucuğu yerleştirmek zorunda kalabilir. Bu stent 1-2 hafta süre ile hem böbrekte oluşan idrarı mesaneye taşırken böbreğin dinlenmesini ve toparlamasını sağlar. Hem de endoskopik cihazın geçilemediği üreter kanalında mekanik bir genişletme yapar ve ikinci girişimde daha rahat taşa ulaşılmasını sağlar.
Girilen üreter kanalındaki ödem, travma, kanama ya da taşların yoğunluğuna göre, hem böbrekte yapılan idrarı mesaneye rahat iletmek için, hem de bir süre üreterin iyileşmesi ve kumların bu sürede idrarla rahat düşmesi amacıyla, ameliyat sonrası geçici süre (1-2 gün) üreter kateteri ya da daha uzun bir süre (1-2 hafta) double-J stent yerleştirilebilir.
Fleksibl Üreterorenoskopi sırasında her şey kontrol edilerek normal ve stent takılmamasına karar verilmiş iken, ameliyat sonrasında taş kırıntılarının üreterde takılarak taş yolu (stein strasse) oluşturması ve idrar akımında tıkanma ve şiddetli ağrı ile karşılaşılabilir. Benzer şekilde ameliyat sonrasında böbrek içindeki kanamalara bağlı oluşan pıhtıların atılması sırasında da şiddetli ağrılar oluşabilir. Bu gibi durumlarda tıkanıklığın giderilmesi için ikinci bir seans Üreterorenoskopi uygulanmasına ihtiyaç duyulur ve bu işlemden sonra, iyileşme döneminde 1-2 hafta süreli kalması için double-J stent yerleştirilebilir.
Bu double-j stent yine fleksibl sistoskopi ile mesaneye girilerek ince ve uzun, cımbız şeklindeki bir tutucu ile hiç ağrı olmaksızın 1 dakika içinde alınır.
Üreterden girilerek yapılan tüm endoskopik cerrahilerde, üreterde travmaya bağlı, oldukça nadir görülen ve uzun süreli takiplerde ortaya çıkan üreter daralması oluşabilir. Bu durumda aralıklı ve daha uzun dönemlerde yerleştirilen double-j stentler ile darlığın zamanla iyileşmesi beklenmelidir. Kalıcı darlıklarda, üreteroskopik cihazlarla girilerek bu darlığın insizyonu (kesilmesi) ve açılmasının uygulanması gerekebilir.
Üreterden yapılan tüm endoskopik girişimlerde olduğu gibi Fleksibl Üreterorenoskopi de de, çok çok nadir olmakla beraber üreterde yırtılama (üreter avülzüyonu) ve tümüyle üreterin kopması ile karşılaşılabilir. Bu durumda açık cerrahiye geçilerek, üreterin tamiri gerekli olmaktadır. Burada söz edilen üreter yırtılması, özellikle son yıllarda geliştirilen ince ve kıvrılabilen endoskopik cihazlarla daha da nadir karşılaşılan bir durum halini almıştır.
Rijid Üreteroskopi ( URS ) öncesinde neler gereklidir?
Üreterorenoskopi ameliyatının gerekliliğine karar verilmesi için kullanılan en iyi değerlendirme yöntemi İVP ya da son yıllarda daha sık tercih edilen opaksız idrar yolları bilgisayarlı tomografisi (kontrastsız spiral bilgisayarlı tomografi)’dir.
Rijid Üreteroskopi hakkında doktorunuzla ya da bu konuda tecrübe sahibi bir hekimle mutlaka görüşmenizi ve tedavi olanakları hakkında birlikte karar vermenizi öneririm.
Rijid Üreteroskopi tedavisi planlanmış hastada ameliyat dönemine hazırlık için (özellikle genel anestezi-narkoz-) gerekli olanlar:
- Anestezist doktor tarafından hastanın muayenesi
- EKG (Elektrokardiogram)
- Tam kan sayımı
- Kanama /Pıhtılaşma zamanı, pT ve pTT
- Serum açlık kan şekeri, kreatinin, BUN, elektrolitler (Na, K, Cl) ve karaciğer fonksiyon testleri (ALT, AST, GGT) analizi
- İdrar tahlili ve idrar kültürü
Özellikle ameliyattan en az 5 (beş) gün öncesinde hastanın kullandığı “kanı sulandıran” olarak da isimlendirilen (antiagregan ya da antitrombolitik) ilaçları mutlaka kesmesi gereklidir (Örnek: Aspirin, Coraspin, Plavix, Kumadin….vb.). Ameliyat sırasında istenmeyen kanamaları önlemek için bunun hatırlanması çok önemlidir.
Ameliyat öncesinde elinizde hazır olmasını istediğim tetkiklerin listesi:
Lütfen ameliyat öncesi bu tetkiklerinizin tamamlanmış olduğunu kontrol ediniz.
Laboratuar tahlilleri Tam kan sayımı Açlık kan şekeri, HbA1c Kreatinin, BUN pT, pTT Elektrolidler (Sodyum,Potasyum, Klorür) ALT, AST, GGT Tam idrar tahlili İdrar kültürü antibiogram |
Diğer tetkikler PA Akciğer Grafisi Elektrokardiogram (EKG) |
Rijid Üreteroskopi sırasında ya da sonrasında karşılaşılabilecek riskler ya da komplikasyonlar nelerdir?
Rijid Üreteroskopi endoskopik böbrek taş tedavisi günümüzde belki de en çok güvenilir tedavi yöntemidir. Çok ince ve narin bir cihazla çalışıldığı için cerrahın konu hakkındaki deneyimi ve endoskopik, röntgen ve lazer ya da pönomotik cihazlarına olan dengeli hakimiyeti çok önemlidir. Ancak herhangi bir cerrahi girişimde olduğu gibi bunda da bazı riskler ve komplikasyon ihtimalleri söz konusu olabilir.
Bu risklerden birisi, üreter ya da böbrek taşının bulunduğu böbrek içindeki idrar toplama sistemine (kaliks ya da pelvis diyoruz) endoskopik alet ile ulaşılamaması olabilir. Bu durumda cerrah, üreterdeki taşın tıkayıcı özelliğini bertaraf etmek ve böbrek oluşa idrarı drene etmesi ve mesaneye taşıması için idrar sistemine iki tarafı kıvrık olan ve bizim çift taraflı J (double-J) stent dediğimiz bir borucuğu yerleştirmek zorunda kalabilir. Bu stent 1-2 hafta süre ile hem böbrekte oluşan idrarı mesaneye taşırken böbreğin dinlenmesini ve toparlamasını sağlar. Hem de endoskopik cihazın geçilemediği üreter kanalında mekanik bir genişletme yapar ve ikinci girişimde daha rahat taşa ulaşılmasını sağlar.
Girilen üreter kanalındaki ödem, travma, kanama ya da taşların yoğunluğuna göre, hem böbrekte yapılan idrarı mesaneye rahat iletmek için, hem de bir süre üreterin iyileşmesi ve kumların bu sürede idrarla rahat düşmesi amacıyla, ameliyat sonrası geçici süre (1-2 gün) üreter kateteri ya da daha uzun bir süre (1-2 hafta) double-J stent yerleştirilebilir.
Rijid Üreteroskopi sırasında her şey kontrol edilerek normal ve stent takılmamasına karar verilmiş iken, ameliyat sonrasında taş kırıntılarının üreterde takılarak taş yolu (stein strasse) oluşturması ve idrar akımında tıkanma ve şiddetli ağrı ile karşılaşılabilir. Benzer şekilde ameliyat sonrasında böbrek içindeki kanamalara bağlı oluşan pıhtıların atılması sırasında da şiddetli ağrılar oluşabilir. Bu gibi durumlarda tıkanıklığın giderilmesi için ikinci bir seans Üreterorenoskopi uygulanmasına ihtiyaç duyulur ve bu işlemden sonra, iyileşme döneminde 1-2 hafta süreli kalması için double-J stent yerleştirilebilir.
Bu double-j stent yine fleksibl sistoskopi ile mesaneye girilerek ince ve uzun, cımbız şeklindeki bir tutucu ile hiç ağrı olmaksızın 1 dakika içinde alınır.
Üreterden girilerek yapılan tüm endoskopik cerrahilerde, üreterde travmaya bağlı, oldukça nadir görülen ve uzun süreli takiplerde ortaya çıkan üreter daralması oluşabilir. Bu durumda aralıklı ve daha uzun dönemlerde yerleştirilen double-j stentler ile darlığın zamanla iyileşmesi beklenmelidir. Kalıcı darlıklarda, üreteroskopik cihazlarla girilerek bu darlığın insizyonu (kesilmesi) ve açılmasının uygulanması gerekebilir.
Üreterden yapılan tüm endoskopik girişimlerde olduğu gibi Rijid Üreteroskopide de, çok çok nadir olmakla beraber üreterde yırtılama (üreter avülzüyonu) ve tümüyle üreterin kopması ile karşılaşılabilir. Bu durumda açık cerrahiye geçilerek, üreterin tamiri gerekli olmaktadır. Burada söz edilen üreter yırtılması, özellikle son yıllarda geliştirilen çok ince endoskopik cihazlarla daha da nadir karşılaşılan bir durum halini almıştır.
Prof. Dr. Tibet Erdoğru
dr@tibeterdogru.com